Nasi specjalisci
Maciej Mościbroda – specjalista chirurgii ogólnej, flebolog
dr n. med. Labib Zair – proktolog, flebolog, specjalista chirurgii ogólnej i transplantologii
umów wizytęŻylaki kończyn dolnych Szczecin
Żylaki kończyn dolnych są jednym z najczęstszych problemów z jakim Pacjenci zgłaszają się do chirurgów. Świadczą one o występowaniu zaawansowanej postaci przewlekłej niewydolności żylnej, a więc choroby układowej. Ze względu na dużą ilość chorych wśród chirurgów wykształciła się grupa lekarzy specjalizujących się w leczeniu chorób żył, a chirurgów takich nazywa się flebologami.
Flebologia, czyli leczenie chorób układu żylnego
Przewlekła niewydolność żylna jest dużym problemem dzisiejszych czasów. Dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn w praktycznie każdym wieku (wg badań jest to 40-60% kobiet oraz 15-30% mężczyzn).
Jest zespołem objawów wynikających ze zwiększonego ciśnienia w układzie żylnym prowadzącym do poszerzenia światła naczyń żylnych, co najczęściej zauważamy jako pojawiające się na kończynach dolnych początkowo teleangiektazje („pajączki naczyniowe”), następnie żylaki, a w przypadku zaniechania leczenia owrzodzenia skórne.
W Polsce pacjenci najczęściej trafiają do lekarza z zaawansowanymi stadiami niewydolności żylnej, natomiast należy pamiętać, że nieleczona choroba może prowadzić do bardzo poważnych powikłań takich jak zagrażająca życiu żylna choroba zakrzepowo – zatorowa („zakrzepica”), która może doprowadzić do zatorowości płucnej i w efekcie do zgonu.
Ze względów estetycznych pacjenci zgłaszają się do chirurgów w przypadku pojawienia się zmian na kończynach dolnych, natomiast należy pamiętać że choroba może dotyczyć układu żylnego całego ciała.
Jakie są przyczyny powstania niewydolności żylnej (żylaków)?
Istnieje wiele hipotez na temat powstawania niewydolności żylnej a co za tym idzie żylaków kończyn dolnych, natomiast czynnikiem najważniejszym jest zwiększone ciśnienie w układzie żylnym.
Naczynia żylne odpowiedzialne są za odprowadzanie odtlenowanej krwi z tkanek w kierunku serca. Ich budowa różni się od budowy tętnic. Mają cienką ścianę, duże światło, a w środku charakterystyczne zastawki, która zapobiegają cofaniu się krwi. Odprowadzenie krwi z kończyn dolnych do serca wymaga sprawnego działania układu zastawkowego. Kiedy zastawki ulegają zużyciu bądź procesom chorobowym krew zaczyna cofać się w kierunku zgodnym z grawitacją i zaczyna zalegać w obrębie stóp i podudzi. Prowadzi to do poszerzenia żył kończyn dolnych, ich rozbudowy z charakterystycznym krętym przebiegiem i w efekcie powstania znanych wszystkim zmian widocznych na skórze (początkowo teleangiektazji, następnie żylaków). Zalegająca w żyłach krew powoduje z biegiem czasu przechodzenie osocza poza światło naczyń efektem czego są obrzęki kończyn dolnych.
Dysfunkcja zastawek żylnych jest najczęściej chorobą genetyczną, mówimy wtedy o żylakach pierwotnych. Żylaki wtórne powstają jako następstwo innych chorób.
Żylaki mogą powstawać również z powodu zwężenia światła naczyń żylnych np. jako powikłanie przebytego epizodu zakrzepicy, mówimy wtedy o zespole pozakrzepowym.
Klasyfikacja przewlekłej niewydolności żylnej
Na świecie obowiązuje klasyfikacja CEAP (C- klasyfikacja kliniczna, E- etiologia, A- anatomia, P- patofizjologia. Dla pacjenta najważniejsza jest wartość składowej C:
- C0 – zmiany niewidoczne i niewyczuwalne
- C1 – teleangiektazje i żyły siatkowate („pajączki”)
- C2 – żylaki
- C3 – obrzęk bez zmian skórnych
- C4 – przebarwienia skóry i wypryski
- C5 – zagojone owrodzenia
- C6 – czynne owrzodzenia
Czynniki ryzyka powstania niewydolności żylnej (żylaków)
Do czynników ryzyka powstania niewydolności żylnej oraz żylaków zaliczamy:
- Wiek
- Płeć żeńska
- Charakter pracy (stojąca, siedząca)
- Uwarunkowania rodzinne
- Przebyta ciąża
- Otyłość
- Terapia hormonalna (Antykoncepcja, hormonalna terapia zastępcza)
Pierwsze objawy niewydolności żylnej (żylaków):
Do pierwszych objawów niewydolności żylnej zaliczamy:
- dyskomfort, uczucie ciężkości i napięcia mięśni kończyn dolnych, w szczególności po długim przebywaniu w pozycji stojącej lub siedzącej, ustępujące po spoczynku zwłaszcza w pozycji z uniesionymi ku górze nogami
- ból zlokalizowany wzdłuż przebiegu żył
- bolesne skurcze łydek, zwłaszcza w nocy
- parestezje (uczucie mrowienia, drętwienia)
- zespół niespokojnych nóg
- obrzęki
- świąd skóry
Zakrzepica żylna (DVT)
Zakrzepica żylna jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Jej najpoważniejszym powikłaniem jest zatorowość płucna, która może powstać w wyniku przedostania się skrzepliny z żył obwodowych poprzez serce do krążenia płucnego. Do objawów alarmujących zaliczamy obrzęk, ból i zaczerwienienie kończyny dolnej na poziomie goleni (łydki) lub wyżej na poziomie uda. W przypadku nagłego pojawienia się takich dolegliwości należy natychmiast udać się do lekarza.
Zakrzepica żylna może dotyczyć układu głębokiego oraz powierzchownego. W zależności od rodzaju stosowane jest różne leczenie.
Jak rozpoznajemy niewydolność żylną?
Najważniejsze jest oczywiście dokładne badanie przedmiotowe oraz zebranie wywiadu z pacjentem. Objawy niewydolności żylnej zazwyczaj są typowe i postawienie diagnozy zajmuje chwilę, natomiast elementem uzupełniającym każdego badania jest wykonanie USG z obrazowaniem Dopplera układu żylnego, w którym chirurg może ocenić dokładnie stopień zaawansowania choroby.
USG Doppler żył kończyn dolnych
Złotym standardem w diagnozowaniu niewydolności żylnej jest badanie USG Doppler. Flebolog jest dzięki niemu w stanie określić stopień niewydolności żył powierzchownych, dokładnie prześledzić przebieg żylaków, ocenić wydolność perforatorów (żył łączących układ powierzchowny z głębokim) oraz wykluczyć obecność niebezpiecznej dla życia zakrzepicy żylnej.
Na podstawie badania flebolog może zakwalifikować Pacjenta do zabiegu małoinwazyjnego (np. laserowego lub mechanochemicznego).
Sposoby leczenia niewydolności żylnej i żylaków kończyn dolnych
Leczenie niewydolności żylnej i żylaków jest procesem złożonym. Wymaga postawienia odpowiedniej diagnozy oraz połączenia leczenia zachowawczego (leki doustne, maści, opatrunki), kompresoterapii (pończochy uciskowe) oraz leczenia zabiegowego.
Należy pamiętać że wykonanie operacji nie jest końcowym etapem leczenia. Poprawia ono efekt kosmetyczny, hamuje rozwój objawów, ale choroba istnieje również w innych rejonach ciała, dlatego leczenie należy kontynuować długotrwale.
W Polsce NFZ refunduje klasyczną operację leczenia żylaków, polegającą na usunięciu zmienionych chorobowo żył z dostępu otwartego metodą nacięć skóry. Jest to metoda skuteczna, natomiast często pozostawia niezadowalający efekt estetyczny – widoczne blizny. Z tego powodu coraz więcej osób decyduje się na zabiegi małoinwazyjne oferowane w gabinetach prywatnych, które oprócz skuteczności gwarantują dobry efekt kosmetyczny. Należy pamiętać, że ze względu na stopień zaawansowania choroby nie u każdego pacjenta możliwe jest przeprowadzenie zabiegu małoinwazyjnego.
Bardzo ważne jest wczesne udanie się do chirurga, gdy pojawiają się już pierwsze objawy choroby.
W naszej Klinice wypracowaliśmy pewne schematy leczenia, a do zabiegów wśród których mamy największe doświadczenie zaliczamy:
